Płaca inaczej: pensja, wynagrodzenie, zapłata, gratyfikacja – wypłaty pieniężne oraz wartość tzw. świadczeń w naturze (towary, materiały, usługi itp.) lub ekwiwalenty wypłacane pracownikom lub innym osobom fizycznym przez pracodawcę za wykonaną na jego rzecz pracę.
Kadry, płace – kontakt.
Wartość wynagrodzenia ustalana jest przy zawieraniu umowy (o pracę, dzieło lub zlecenie), a więc przed wykonaniem pracy lub dzieła. Wynagrodzenie obciążone jest podatkiem dochodowym oraz składkami ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, dlatego rozróżnia się:
-
płacę brutto – jest to łączna kwota stanowiąca koszt pracodawcy z tytułu wynagrodzenia,
-
płacę netto – jest to kwota wynagrodzenia brutto pomniejszona o kwotę należnego podatku dochodowego oraz składek ubezpieczeniowych.
Z punktu widzenia pracodawcy wynagrodzenia dzielą się na:
-
wynagrodzenia osobowe – wynikające z tytułu umowy o pracę,
-
wynagrodzenia bezosobowe – wynikające z tytułu umowy o dzieło, zlecenia lub agencyjnej.
Na wynagrodzenia osobowe składają się:
-
wynagrodzenie zasadnicze,
-
dopłaty (premie, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, dodatek stażowy, dodatek funkcyjny, dodatek za pracę w warunkach szkodliwych itp.),
-
płace uzupełniające (za czas nieprzepracowany np. wynagrodzenie za czas choroby),
ekwiwalenty za niewykorzystany urlop.
Do wynagrodzeń nie zalicza się w rozumieniu przepisów:
-
świadczeń wypłacanych ze środków ZUS,
-
ekwiwalentów (np. za odzież roboczą, używanie własnych samochodów itp.),
-
kosztów podróży służbowych,
-
wypłat z tytułu projektów wynalazczych i racjonalizatorskich.
Z ustalonego w umowie wynagrodzenia brutto obligatoryjnie potrącane są różne elementy, w zależności od rodzaju zawartej umowy oraz kilku innych warunków. Potrącenia dobrowolne dotyczą wynagrodzeń wypłacanych z tytułu umowy o pracę. Pracownik musi na nie złożyć pisemną zgodę. Do takich potrąceń należą np. składki na ubezpieczenie grupowe, składki na związki zawodowe, kluby sportowe, wpłaty do kasy zapomogowo-pożyczkowej itp.
Wypłata wynagrodzenia może odbywać się w kasie pracodawcy (wypłata gotówkowa) lub może być przekazywana na wskazany przez pracownika rachunek bankowy.