Biuro rachunkowe Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi

Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego – osiedle w zachodniej części Łodzi, na terenie dawnej dzielnicy (obecnie delegatury UMŁ) Polesie.

Termin Osiedle im. Montwiłła-Mireckiego ma w zasadzie dwa znaczenia:

1.potoczne – dotyczy niewielkiego obszaru zabudowanego w kwartale ulic: Jarzynowa, Srebrzyńska i al. Unii
2.administracyjne – odnosi się do większego obszaru, stanowiącego osiedle w rozumieniu administracyjnym, którego najważniejszą częścią jest to osiedle w rozumieniu 1.

Granicami właściwego Osiedla im. Montwiłła-Mireckiego są al. Unii Lubelskiej oraz ulice: Jarzynowa i Srebrzyńska.

Jako osiedle administracyjne (pomocnicza jednostka gminy) osiedle to obejmuje też pewne obszary leżące poza osiedlem właściwym, które to obszary zarówno historycznie, jak i architektonicznie odbiegają od terenu właściwego osiedla im. Montwiłła-Mireckiego.

Do ok. 1915 r. tereny obecnego osiedla porośnięte były lasem, stanowiącym własność miasta.

W okresie I wojny światowej w związku z brakami w zaopatrzeniu miasta w opał las ten został wycięty, a pozostałe po nim grunty stanowiły nieużytki, na których w kilka lat po zakończeniu wojen postanowiono postawić nowoczesne osiedle mieszkaniowe.

Osiedle zostało wybudowane w latach 1928 – 1931 przez magistrat m. Łodzi na peryferiach miasta. Mieszkania posiadały wysoki jak na ówczesne realia standard – elektryczność, bieżącą wodę i kanalizację, które to udogodnienia stanowiły rzadkość w przedwojennej Łodzi. W zamyśle osiedle miało stanowić obszar zamieszkiwania łódzkich robotników, jednak w rzeczywistości w obliczu kryzysu gospodarczego z lat 30. czynsze w nowoczesnych blokach okazały się zbyt wysokie dla tej grupy społecznej i na terenie osiedla zamieszkiwała głównie inteligencja – lekarze, urzędnicy – jak np. uczestnik walk o niepodległość i działacz PPS, samorządowiec Antoni Purtal, policjanci i artyści (wśród tych ostatnich m.in. Feliks Paszkowski, Karol Hiller, Katarzyna Kobro i Władysław Strzemiński).
W zasadzie prace przy budowie osiedla trwały aż do początku wojny; prawdopodobnie planowano postawić jeszcze pewną liczbę bloków, o czym świadczy pozostawienie pustych placów w zachodniej części osiedla. Obecnie w miejscach tych stoją garaże.
W 1939 r. na osiedlu mieszkało ok. 5 tys. osób (tj. ponad dwa razy więcej, niż obecnie). Jakkolwiek w okresie tym Łódź była miastem wielonarodowościowym, niemal całość mieszkańców osiedla stanowili Polacy.

Dnia 11 grudnia 1939 r. wyrzucono z osiedla pierwsze rodziny spośród mieszkańców osiedla im. „Montwiłła” Mireckiego. Kolejnych kilkanaście wygnano w noc sylwestrową. Największa akcja wysiedleńcza miała miejsce na przełomie 14-15 stycznia 1940 roku kiedy to hitlerowcy wysiedlili ok. 5 tysięcy pozostałych mieszkańców osiedla.[1] Lokatorów budynków budzono waleniem w drzwi. Po otwarciu do mieszkań wchodzili uzbrojeni Niemcy prowadzeni przez Volksdeutschów pełniących rolę tłumaczy nakazując zaskoczonym mieszkańcom opuszczenie mieszkań. Ludzie mieli 15-20 minut na ubranie się i zabranie najpotrzebniejszych rzeczy po czym przewożono ich do dawnej fabryki tkanin B.A. Gliksmana przy ul. Łąkowej 4 gdzie znajdował się Centralny obóz przesiedleńczy (niem. Durchgangslager I der Umwandererzentralstelle Posen, Dienststelle Litzmannstadt). Na dziedzińcu wysiedlonych rejestrowano, a potem pędzono do nieogrzewanych pofabrycznych hal, w których przeprowadzano segregacje rasową oraz oddzielano starsze osoby od dzieci. Dzieci o nordyckich rysach przeznaczano do germanizacji, a sprawne i względnie młode osoby wywożono na roboty przymusowe w głąb Rzeszy. Pozostałą część wywieziono na tereny znajdujące się w granicach Generalnego Gubernatorstwa i zasiedlano nimi powiaty: opoczyński, piotrkowski, łowicki, skierniewicki oraz Podkarpacie. Na ich miejsce zakwaterowano urzędników niemieckich z terenów III Rzeszy oraz Niemców sprowadzonych z krajów nadbałtyckich, z Besarabii, Bukowiny oraz Wołynia.
Po wojnie większość mieszkańców powróciła do swoich domów, które, podobnie jak cała Łódź, przetrwały wojnę bez większych zniszczeń.

Mimo iż od momentu zbudowania na osiedlu nie przeprowadzano większych prac remontowych, staranność wykonania i rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe powodują, iż w przeciwieństwie do wielu innych części miasta osiedle nadal jest w dobrym stanie technicznym i wizualnym.

Osiedle zostało wybudowane planowo, zgodnie z powstałymi na początku XX wieku koncepcjami miasta-ogrodu – położone na peryferiach, z dala od zanieczyszczonego centrum, w pobliżu zieleni (Park na Zdrowiu) postawiono nowoczesne wielorodzinne bloki, wśród których znajdują się liczne zieleńce i place zabaw dla dzieci.

Na osiedle składa się 21 trzypiętrowych bloków z cegły, w których znajduje się 1026 mieszkań, zamieszkanych przez ok. 2180[2] osób.

Mieszkania na osiedlu są wysokie jak na budownictwo tego typu i mają po ok. 2,9 m. Lokale te są niezbyt duże – mają powierzchnię ok. 40-60 m?.

Bloki stoją w dość gęstej zabudowie, oddzielone od siebie trawnikami, placami zabaw i grupami drzew (zwykle niewysokich). Znajdujące się wzdłuż budynków uliczki są brukowane tzw. kocimi łbami; są one tak wąskie, iż dwa samochody nie są w stanie minąć się bez wjeżdżania na chodnik. Główne ulice osiedla (w liczbie 4) są szerokie, wyasfaltowane, z szerokimi chodnikami.

W zachodniej części osiedla znajdują się murowane garaże, zbudowane po II wojnie światowej.

W południowej części osiedla znajdują się sąsiadujące ze sobą dwa rozsypujące się budynki. Przypominają domy jednorodzinne, są jednak znacznie większe. Są parterowe z dobudowanymi na częścią obiektów piętrami; posiadają dwuspadowe dachy. Jeden z nich wykonany jest z cegieł i drewna, a drugi tylko z cegieł; oba są w bardzo złym stanie technicznym i grożą zawaleniem – z daleka widać dziury w dachach i wiele innych poważnych uszkodzeń. Z tego też powodu budynki ogrodzone są płotem z umieszczonym napisem informującym o zakazie wstępu.

Pierwszy z opisanych wyżej budynków (budynek przy ulicy Srebrzyńskiej 79) był niegdyś pomieszczeniem gazowni, która to zajmowała się dystrybucją gazu w obrębie osiedla. Gazownia połączona była z ogromnym zbiornikiem gazu ziemnego znajdującego się niegdyś na placu sąsiadującym z gazownią od północy. Zbiornik ten, w zależności od ilości zgromadzonego w nim gazu, zwiększał bądź zmniejszał swoją objętość poprzez pionowy ruch umieszczonego w nim „pływaka”. Drugim zdewastowanym budynkiem sąsiadującym z gazownią (Srebrzyńska 77) jest dom mieszkalny zamieszkały przed laty przez pracowników gazowni.

Od południowej strony osiedla boczne ściany bloków oraz ściany innych niskich budynków (np. śmietników i garaży) tworzą dość długie ciągi, które zostały pouzupełniane fragmentami muru, przez co osiedle od tej strony odgrodzone jest od ulicy jakby jednym długim murem, w którym istnieją tylko wyloty uliczek osiedlowych. Mur ten od strony zewnętrznej w wielu miejscach porośnięty jest roślinami pnącymi.

Na osiedlu znajdują się m.in. biblioteka, przychodnia lekarska, placówki edukacyjne: XVIII Liceum Ogólnokształcące, Szkoła Podstawowa nr 40, Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii nr 3 i Przedszkole Miejskie nr 12. Na północnym skraju osiedla od 2005 roku znajduje się siedziba Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej. Na osiedlu działa osiedlowa Izba Pamięci. Ponadto znajduje się tu także pewna liczba niewielkich sklepów, kiosków i punktów usługowych.

Na terenie osiedla jest dużo zieleni i kilka obecnie zdewastowanych placów zabaw; tych ostatnich niegdyś było znacznie więcej, jednak większość z braku potrzeb (zmniejszająca się liczba dzieci) została zlikwidowana. Dla mieszkańców jednak największe znaczenie w zakresie aktywności fizycznej i wypoczynku ma sąsiadujący z osiedlem park. Tam też zlokalizowane są najbliższe obiekty sportowo-rekreacyjne.

W nawiązaniu do nazwy osiedla także patronami głównych wewnętrznych ulic osiedla są polscy działacze niepodległościowi: Feliks Perl, Gustaw Daniłowski, Henryk Baron i Ksawery Prauss. Pomniejsze, przyblokowe uliczki pozostają nienazwane.

Od południa do osiedla przylega największy łódzki park – Park im. marsz. J. Piłsudskiego, a od wschodu – tereny ogródków działkowych, za którymi biegną tory PKP. Na północny zachód od osiedla, poza ulicą Jarzynową znajdują się jedno- i wielorodzinne kamienice.

Osiedle zostało nazwa na cześć polskiego działacza niepodległościowego i socjalistycznego Józefa Mireckiego ps. Montwiłł (1879 – 1908), jednego z najbardziej znanych uczestników Rewolucji 1905 roku, skazanego na śmierć i straconego przez władze carskie.

Obecnie Osiedle im. Montwiłła-Mireckiego wraz z pewnymi obszarami położonymi poza historycznym obszarem osiedla stanowi pomocniczą jednostkę gminy. Jako odrębna jednostka administracyjna osiedle to powstało w 2005 r., kiedy to Rada Miasta podzieliła istniejące dotychczas Osiedle nr 18 na dwa odrębne: Zdrowie-Mania oraz Osiedle im. M. Mireckiego.

Skomentuj: